مهر بررسی كرد؛
شروع ترم جدید دانشگاه و چالش های مادران دانشجو
خاتون یار: خاتون یار: عدم هماهنگی ساختارهای موجود با نیازهای زنان در عرصه آموزش عالی کشور، انجام وظایف مادری را همزمان با درس خواندن گرفتار چالش های بسیاری کرده است.
خبرگزاری مهر، گروه جامعه؛ اینروزها با کاهش آمار فرزندآوری و افزایش ریسک پیری جمعیت بحث هایی پیرامون این مسئله در جامعه شکل گرفته است. اما این امر چالش ها و موانعی دارد که بدون توجه به آنها امکان دستیابی به نتایج مطلوب را گرفتار مشکل می کند.
یکی از با اهمیت ترین چالش ها در راه افزایش فرزندآوری نبود ساختارهای مناسب برای حضور مؤثر اجتماعی مادران در جامعه است. تعدادی از بانوان داشتن فرزند را مانع رشد اجتماعی، تحصیلی و شغلی خود می دانند. کودک در سنین شیرخوارگی نیاز به مراقبت و توجه زیادی دارد و حدودا تمام وقت مادر در شبانه روز را به خود اختصاص می دهد.
این دغدغه و نبود راه حل مناسب برای نگهداری از فرزند به علت نبود ساختارهای اجتماعی متناسب نیازهای مادران سبب می شود که بانوانی که دغدغه پیشرفت اجتماعی و تحصیلی دارند از تن دادن به مسئولیت مادری سر باز زنند و یا آنرا به تأخیر بیندازند و در بهترین شرایط به داشتن یک فرزند اکتفا کنند.
این عدم هماهنگی ساختارهای موجود با نیازهای زنان در عرصه آموزش عالی کشور نیز مشهود است. بطوریکه هم زمانی درس خواندن در دانشگاه و انجام وظایف مادری امری دشوار است و برای خیلی از افراد نشدنی به نظر می آید. در این خصوص به سراغ برخی مادران دانشجو رفتیم تا در جریان تجارب و دغدغه های آنان قرار بگیریم.
استاد درس عمومی مرا ملزم به حذف درس کرد
آناهیتا مادر دو پسر خردسال است. فرزند اولش در دوران تحصیل در مقطع کارشناسی به دنیا آمد و زمانی که ماه های آخر حاملگی برای پسر دومش را می گذراند وارد مقطع ارشد شد و پسر دومش درست زمان امتحانات ترم ۱ به دنیا آمد تا حسابی کار را برای مادرش سخت کند.
آناهیتا در گفت گو با خبرنگار مهر اظهار داشت: کارشناس آموزش دانشگاه به من اظهار داشت که مرخصی بدون احتساب در سنوات دوران شیردهی در نهایت یک ترم است در صورتیکه من در دوران کارشناسی دو ترم مرخصی گرفته بودم.
وی گفت: من در نهایت مرخصی نگرفتم چون فقط مرا عقب نگه می داشت و امکان استفاده از برخی دروس را از دست می دادم. البته بعد از زایمان توانستم تا دو ماه در کلاس ها حاضر نشوم. این امکان هم بسته به اساتید و نوع نگاه آنها متفاوت بود و بخشنامه ای از طرف دانشگاه که استاد را ملزم به همکاری کند وجود نداشت.
وی اضافه کرد: اساتید فقط با علم به این که من به علت مراقبت از نوزادم امکان شرکت در کلاس را ندارم برایم حضور می زدند، بدون این که آموزش دانشگاه خبر داشته باشد. این یک تصمیم سلیقه ای بود. برای اینکه با وجود این که برخی اساتید با غیبت کردن من موافقت کردند یکی از اساتید درس عمومی مرا مجبور به حذف درس کرد که تا آخر دوره ارشد برای گذراندن آن درس دو واحدی گرفتار مشکل بودم.
این در حالیست که طبق ماده ۲۶ قانون جوانی جمعیت مادران دارای کودک زیر دو سال می توانند حداکثر از ۴ نیم سال مرخصی بدون احتساب در سنوات بهره برده و همین طور از امکان گذراندن غیر حضوری دروس برخوردار شوند.
آناهیتا در این خصوص اظهار داشت: من از قوانین ناآگاه بودم و آموزش دانشگاه هم چیزی در این حوزه به من نگفت. از طرفی کمی بعد درخواست اختصاص مکانی مناسب به عنوان مهد در دانشگاه را مطرح کردم اما با آنکه اعلام کردم که مربی را خودم می آورم و به همراه سایر مادران دانشجو هزینه اش را هم پرداخت می نماییم دانشگاه حاضر به همکاری با ما نشد.
وی گفت: من فرزندم را از سه ماهگی پیش پدرش می گذاشتم برای اینکه هزینه مربی مهد برای دو نیم روز در هفته ماهی ۶-۷ میلیون تومان می شد و ما امکانش را نداشتیم. اگر دانشگاه مهدکودک داشت و یک مراقب در نزدیکی کلاس هایم داشتم نگرانی کمتری را تحمل می کردم.
در راهروهای دانشگاه می دویدم
زیبا یکی دیگر از مادرانی است که با داشتن کودک نوزاد وارد دانشگاه شد. او تجربه اش را اینگونه شرح می دهد: ما سه روز در هفته کلاس داشتیم و من نگران طفل شیرخوارم بودم. بدین جهت با برخی دانشجویان و کارشناسان دانشگاه تماس گرفتم تا قوانین مرخصی شیردهی را از آنها بپرسم. اما آنها به من گفتند که در نهایت یک ترم مرخصی بدون احتساب در سنوات به من تعلق می گیرد و این جز از دست دادن زمان اثر دیگری نداشت. برای اینکه فرزند من هنوز چهل روزه نشده بود و حداقل دو نیم سال مرخصی لازم داشتم. بنابراین روز اول کلاس ها را شرکت کردم.
وی اضافه کرد: من در کلاس بودم و مادرم بیرون از دانشگاه طفل را در ماشین نگه داشته بود. حراست دانشگاه اجازه ورود مادرم را نداد. از نگرانی روی پا بند نبودم فضا هم طوری نبود که بتوانم بیرون بروم. کلاس که به اتمام رسید به سرعت بیرون رفتم. برای رسیدن به کودکم چنان در راهروها می دویدم که راه را گم کردم، زمین خوردم و لطمه دیدم.
او همین طور اظهار داشت: کودک نوزاد وضعیت خاصی دارد و امکان سپردن او به مهد نیز وجود ندارد. بدین جهت ناچار شدم مرخصی بگیرم. کار روند معقولی داشت ولی کسی اطلاعی از قانون نداشت. من با پیگیری زیاد متوجه شدم که می توانم ۴ نیم سال مرخصی بگیرم و این زمان خوبی بود تا فرزند من به سن غذا خوردن برسد و بتوانم او را پیش کسی بگذارم. البته خیلی از دانشگاه ها امکان آموزش مجازی را ندارند و با آموزش غیر حضوری هم کنار نمی آیند. عدم اطلاع از قوانین هم خیلی از مادران دانشجو را به زحمت می اندازد.
چه معنایی دارد که دانشجو بچه دار بشود!
طاهره یکی دیگر از مادران دانشجو است. او معتقد می باشد که یک مادر کافی علاوه بر رسیدگی به امور منزل و فرزندان باید به سلامت روح و روان و جسم خود اهمیت دهد تا بتواند به مهم ترین وظایف خود در خانه ادامه دهد. از طرفی آموزش در هر مرحله ای از زندگی برای انسان مفیدست و می تواند عملکرد وی را بهبود ببخشد.
وی در گفت و گو با خبرنگار مهر بیان کرد: همراهی همسر و خانواده برای درس خواندن یک مادر بسیار تعیین کننده است. اما مادری یک شغل تمام وقت است. یک مادر وقتی هم که شاغل یا محصل باشد بازهم مادر است. من به علت همین مسئولیت مادری ادامه تحصیل را برای خود واجب می دانم. برای اینکه خیلی از دغدغه های علمی پژوهشی من در ارتباط با مسائلی است که پس از مادرشدن برایم پر رنگ شده اند. بطورمثال آموختن سواد رسانه ای را هنگامی شروع کردم که از آینده خردسالان در برخورد با رسانه ها گرفتار نگرانی شدم.
طاهره درباب مشکلات مادران دانشجو اظهار داشت: بودن مهدکودک در دانشگاه برای مادران خیلی واجب است. مادران دانشجو می توانند هزینه مربی مهد را خودشان بدهند، فقط کافی است دانشگاه محلی برای این امر در نظر بگیرد. تا دو سالگی امکان گرفتن مرخصی وجود دارد اما اگر در سنین دو تا پنج سالگی هم کودک بواسطه مهدکودک در دانشگاه به مادرش نزدیک باشد در این صورت نگرانی ها برای تربیت بچه بواسطه دور بودن از مادر هم کمتر می شود.
وی درباب غیبت بیشتر هم اظهار داشت: بخشنامه خاصی در این مساله وجود ندارد. اساتید به طور معمول درک نمی کنند برخی اساتید حتی یک جلسه غیبت را هم قبول نمی نماید. یکی از اساتید می گفت مدلول ندارد که دانشجو حامله شود شما باید وقت خودرا برای درس بگذارید.
طاهره درباب لزوم حضور مادران در حوزه های مختلف اجتماعی هم گفت: مادر باید در جامعه باشد یا بتواند فرزندش را برای ورود به اجتماع تربیت کند. امروزه این امر بیشتر مقبول است و در بعضی موارد تحسین هم می شود. اما ساز و کار مناسب آن فراهم نشده است. من اگر احساس اثرگذاری مثبت داشته باشم به لحاظ روانی روی فرزندانم هم اثرگذاری بیشتری دارم.
قانون پشتیبانی از خانواده و جوانی جمعیت و مادران دانشجو
طبق ماده ۲۶ قانون جوانی جمعیت مؤسسات آموزش عالی موضوع ماده ۱ قانون احکام دائمی برنامه توسعه کشور و مراکز حوزوی موظفند با تقاضای کتبی طلاب و دانشجویان مادر حامله جهت مرخصی یک نیم سال تحصیلی پیش از زایمان بدون احتساب در سنوات تحصیلی موافقت کنند. همین طور طبق این قانون باید با تقاضای مرخصی طلاب و دانشجویان مادر دارای فرزند زیر دو سال حداکثر تا چهار نیم سال تحصیلی، بدون احتساب در سنوات تحصیلی موافقت کنند.
بر این اساس باید با تقاضای طلاب و دانشجویان مادر حامله دارای فرزند برای اینکه دو سال جهت میهمانی به میزان حداکثر چهار نیم سال تحصیلی به حوزه یا مؤسسه آموزش عالی هم سطح یا پایین تر مورد تقاضا موافقت شود.
علاوه بر آن باید با تقاضای طلاب و دانشجویان مادر حامله یا دارای فرزند زیر سه سال جهت آموزش مجازی یا غیرحضوری برای گذراندن واحدهای دروس نظری دوره تحصیلی موافقت شود و با تقاضای دانشجویان مادر حامله یا دارای فرزند زیر دو سال جهت کاهش نوبت کاری شب برمبنای بخشنامه هایی که حداکثر ظرف سه ماه بعد از ابلاغ این قانون از طرف وزیر بهداشت درمان و آموزش پزشکی تصویب می شود موافقت کنند.
همچنین مراکز آموزشی وظیفه دارند شرایطی را فراهم آورند که برای اساتید راهنما به ازای داشتن هر دانشجوی مادر حامله یا دارای فرزند شیرخوار یک سهمیه به سقف استاد راهنمایی آنها اضافه شود.
قانون به تنهایی کاری از پیش نمی برد
نظارت بر چگونگی اجرای قانون شاید از خود آن مهم تر باشد و قانون باید ضمانت اجرا داشته باشد. سازو کاری باید تعریف شود که دانشگاه ها را ملزم به رعایت این قانون کند.
از طرفی شرایط استفاده از آموزش مجازی یا غیر حضوری در دانشگاه ها هنوز فراهم نیست. در دوران کرونا کلاس های مجازی رونق بسیاری پیدا کرد و بستر این امر در دانشگاه ها برقرار شد که می شود از این ظرفیت برای ادامه تحصیل مادران دانشجو نیز بهره برد.
علاوه بر این یکی از مسائل مهم برای مادران دانشجو موضوع سقف مجاز غیبت نسبت به سایر دانشجویان است. این مسئله زمانی اهمیت می یابد که مادران بعد از اتمام دوران مرخصی باید سر کلاس حاضر شوند. طبیعی است که به علت داشتن کودک زیر دو سال و نیازهای او به تعداد غیبت بیشتری نسبت به سایرین احتیاج پیدا می کند. به همین دلیل ساختار دانشگاه و اساتید باید برخورد منعطف تری با آنان داشته باشند.
وجود بخشنامه ای برای اساتید که همکاری لازم را با مادران دانشجو داشته باشند و سلیقه ای برخورد نکنند هم ضرورت دارد. اما آن چه بیش از همه به کار مادران دانشجو می آید موضوع اطلاع از قوانین است. در خیلی از موارد عدم اطلاع دانشجو یا کارشناس آموزشی مادران را از حقوق شان محروم می کند.
اهمیت تأسیس مهدکودک در دانشگاه
نبود مهدکودک در دانشگاه های بزرگ کشور مسئله مهمی است. ایجاد فضایی برای نگهداری بچه ها در کنار محل تحصیل مادر مزایای بسیاری دارد. کودک زیر دو سال وابستگی زیادی به مادر دارد و اگر مادر بخواهد هم زمان درس هم بخواند ناچار است طفل را به آشنایان یا در نهایت به مهدکودک بسپارد.
بسیاری از خانواده امکان سپردن کودک به پرستار را ندارند و اگر هم داشته باشند این امر ممکنست کودک را به علت اثرات تربیتی ناصحیح گرفتار لطمه های جبران ناپذیری کند. مهدکودک های سطح شهر نیز یا از محل تحصیل مادر دور است یا هزینه های زیادی دارد. در صورتیکه اگر کودک به مادر نزدیک باشد و مادر بتواند بین کلاس ها به فرزندش سربزند نگرانی کمتری دارد.
وجود چنین مکان هایی در دانشگاه نشانه توجه به حضور زنان و نیازهای آنان در ساختارهای اجتماعی است. اما در خیلی از دانشگاه های سطح کشور چنین ساختارهایی وجود ندارد.
عدم توجه به این امور سبب می شود که مادران دانشجو چالش های بسیاری داشته باشند. علاوه بر این خیلی از بانوان به علت همین نگرانی ها و دغدغه ها از فرزندآوری خودداری می کنند
زیرا گرفتار مرارت زیادی می شوند و همین طور می دانند به خاطر نگهداری از کودکشان همیشه در نگرانی خواهند بود و یا حتی ممکنست از ادامه تحصیل بازبمانند. این در شرایطی است که کشور ما گرفتار تهدید پیری جمعیت است. یکی از راهکار ها برای توقف روند کاهش جمعیت ایجاد تمهیدات مناسب و منعطف برای مادران دانشجو است.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب