گزارش اقدامات وزارت خارجه درباب مقابله با کرونا و تامین واکسن
خاتون یار: وزارت امور خارجه گزارشی از عملکرد و اقدامات این وزارت خانه درباب مقابله با کرونا و تامین واکسن منتشر نمود.
به گزارش خاتون یار به نقل از ایسنا، متن کامل این گزارش بدین شرح است:
بسمه تعالی
گزارش اقدامات وزارت امور خارجه درباب مقابله با کرونا و تامین واکسن
خلاصه مدیریتی:
مجموعه کوشش های وزارت امورخارجه جهت کمک به ایثارگران سلامت در مبارزه ملی با کرونا در ایران، زنجیره ای ۹ گانه از اقدامات است که از رصد، اطلاع رسانی و هشدار شروع و با تامین اقلام بهداشتی مورد نیاز برای مبارزه با کرونا و جذب کمک های بین المللی، حفظ شریان تجارت خارجی کشور، کمک به تولید داخلی داروهای کرونا و واکسن، و نهایتاً تامین انبوه واکسن تا پاییز سالجاری ادامه یافت. این اقدامات در عرصه داخلی سبب تامین نیازهای حیاتی کشور برای مبارزه با کرونا شده و در عرصه روابط خارجی عملا دیپلماسی کووید کشور را شکل داده است.
دیپلماسی کووید جمهوری اسلامی ایران از کمک در تدوین پروتکلهای بهداشتی تردد در مرزهای کشور تا انتقال اتباع ایرانی گرفتار در کشورهای مختلف به علت انسداد مرزها، جمع آوری و تدوین و انتقال تجارب سایر کشورها در زمینه مبارزه با کرونا و مهار نتایج اقتصادی کرونا در قالب چند هزار صفحه گزارش به ستاد ملی کرونا، هماهنگی تبادل نظر متخصصین وزارت بهداشت با همتایان از سایر کشورها برای مبادله تجارب علمی و بالینی، جذب کمک های خارجی و نهایتاً تماس تلفنی و نامه نگاری وزیر امورخارجه و رئیس جمهور محترم وقت با همتایان در کشورهای مختلف همچون چین، روسیه، کره جنوبی، ژاپن و... برای آزادسازی منابع ارزی برای نیازهای کرونائی و یا تامین واکسن بوده است.
شیوع کرونا در چین برای نخستین بار در کشور طی نامه مورخ ۲۶ دی ماه ۱۳۹۸ توسط وزارت امور خارجه به اطلاع وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی رسانده شد. در تاریخ ۶ بهمن ماه ۱۳۹۸، وزیر امورخارجه اهمیت موضوع و ضرورت اتخاذ تصمیمات لازم را در جلسه هیات دولت مطرح نمود. در تاریخ ۸ بهمن ماه در نامه دوم وزارت امور خارجه به وزارت بهداشت و سایر نهادهای ذیربط ضمن اعلام تشدید اوضاع، نسبت به مراقبت در مبادی ورودی کشور برای جلوگیری از ورود ویروس هشدار داده شد.
در عرصه خارجی، طیف گسترده اقدامات وزارت امورخارجه از تامین نیازهای فوری اقلام نایاب تا مواد اولیه دارو و خرید واکسن، «دیپلماسی کووید» را به یکی از با اهمیت ترین فعالیتهای وزارت امورخارجه و سفارت خانه های جمهوری اسلامی ایران تبدیل نمود. نیاز فوری کشور به امکانات پزشکی مانند داروها و تجهیزات ویژه که حدودا نایاب بود، سبب بسیج همه ظرفیت وزارت امورخارجه برای جذب کمک های بین المللی شد. در این چارچوب، وزارت امورخارجه موفق شد تجهیزات پزشکی و دارو به ارزش بیش از ۱۰۰ میلیون دلار بعنوان هدیه کشورهای مختلف (از طریق زیر مجموعه های سازمان ملل متحد برای جلوگیری از مشکلات ناشی از تحریم) و هدایای ایرانی ها عزیز مقیم خارج را جذب، به داخل منتقل و به نهادهای مربوطه ارائه نماید.
در خصوص دارو و واکسن، تامین نمونه داروهای درمان کرونا (از قبیل فاویپراویر، رمدیسیور و.. ) برای تحقیقات و داخلی کردن تولید آن و تمهید امضای سه قرارداد تولید تحت لیسانس، تولید مشترک و مشارکت در تحقیق و تولید واکسن با شرکتهای روسی، کوبایی و استرالیایی، از دیگر اقدامات زیربنایی وزارت امور خارجه جهت کمک به برنامه ملی مبارزه با کرونا بود که بحمدالله در زمینه دارو مدتهاست به ثمرنشسته و در زمینه واکسن نیز درحال به ثمر نشستن است. کمک به واردات ماشین آلات و مواد اولیه برای تولید واکسن داخلی از کشورهای مختلف با صرفه جویی چند میلیون یورویی نیز در همین چارچوب انجام شده است.
اولین مکاتبه وزارت امور خارجه با وزارت بهداشت در زمینه تامین واکسن، در تاریخ ۴ مردادماه ۱۳۹۹ انجام شد. با احراز نیاز به واردات واکسن و پذیرفته شدن سفارش های وزارت امور خارجه در این حوزه، کمک به تامین واکسن خارجی نیز به با اهمیت ترین اولویت وزارت امور خارجه تبدیل شد که شامل همه اقدامات از پیگیری تامین ریال و تخصیص ارز در داخل تا مذاکره همه جانبه برای خرید و حمل می شود. در این چارچوب تا زمان تهیه گزارش حاضر، مجموعا بیش از ۲۷ میلیون دوز واکسن شامل حدود ۵.۵ میلیون دوز بصورت اهدایی (به ارزش بیش از ۲۶ میلیون دلار) و ۲۱.۵ میلیون دوز به طور خرید تامین شده است. همچین ۲۰ میلیون دوز برای شهریورماه (سپتامبر) نهایی شده و ۳۰ میلیون دوز برای مهر و آبان در شرف نهایی شدن است که تلاش می شود در مهرماه دریافت شود.
گزارش اجمالی اقدامات دستگاه دیپلماسی برای مبارزه با شیوع کرونا و تامین واکسن
اقدامات وزارت امورخارجه در زمینه کرونا را می توان به ۹ عرصه / مرحله تقسیم نمود:
۱) اطلاع رسانی و هشدار زودهنگام در مورد کرونا و انتقال تجارب سایر کشورها در مدیریت بحران
۲) تسهیل تجارت خارجی کشور برای جلوگیری از کمبود کالا و ادامه فعالیت زنجیره تولید داخلی در شرایط انسداد عملی مرزهای بین المللی
۳) کمک به ایرانیانی گرفتار در خارج – به علت بسته شدن مرزها و توقف حمل و نقل – برای بازگشت به کشور
۴) مدیریت بازگشت جهانگردان و زوار خارجی از ایران به کشورهای مبدا در شرایط بسته شدن مرزها و توقف پروازهای خارجی
۵) تامین تجهیزات نایاب مقابله با کرونا و داروهای ویژه کرونا که گاهی تولید انحصاری آمریکا بود
۶) جذب کمک های خارجی از کشورهای مختلف از کمک های نقدی تا اقلام ویژه مبارزه با کرونا که عملا منجر به ایجاد یک پل هوایی با ده ها پرواز ( شامل بیش از ۵۵ پرواز اختصاصی و غیراختصاصی فقط از چین ) برای انتقال این کمک ها به ایران گردید.
۷) کمک به تولید داخلی داروهای ویژه مبارزه با کرونا بوسیله تامین مواد اولیه و نمونه دارو برای مهندسی معکوس
۸) رصد و اطلاع رسانی روند تولید جهانی واکسن کرونا، پیشنهاد تهیه واکسن از روش های مختلف منجمله مشارکت در آزمایش بالینی در تابستان ۱۳۹۹، کمک به تولید داخلی واکسن بوسیله تسهیل امضای سه قرارداد تولید داخل و انتقال تجهیزات و مواد اولیه
۹) تامین واکسن در مقیاس انبوه که تا زمان نگارش این گزارش به بیشتر از ۲۷ میلیون دوز رسیده است در صورتی که ۲۰ میلیون دوز برای شهریور ماه ( سپتامبر ) و ۳۰ میلیون برای مهر و آبان نهایی شده که تلاش می شود در مهرماه دریافت گردد.
الف. اقدامات اضطراری برای پیشدستی، مدیریت بحران کرونا و نتایج اقتصادی آن
- اطلاع رسانی زودهنگام در مورد کرونا: وزارت امور خارجه اولین بار طی نامه مورخ ۲۶ دی ۱۳۹۸، شیوع نوع جدیدی از ذات الریه در چین و تسری اولیه آن به تایلند را به اطلاع وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی رسانید. اولین طرح موضوع و ابعاد آن در جلسه مورخ ۶ بهمن ۱۳۹۸ در هیئت دولت توسط وزیر امور خارجه انجام شد. متعاقبا در جلسه ای که به درخواست وزارت بهداشت در تاریخ ۱۱ بهمن ۱۳۹۸ به ریاست معاون اول محترم رییس جمهور برگزارگردید، وزارت امور خارجه نگرانی خودرا از ابعاد احتمالی بیماری و فوریت های حوزه روابط خارجی همچون تمهید بازگشت دانشجویان ایرانی مقیم شهر ووهان – کانون اولیه انتشار ویروس – ارائه کرد.
- انجام هماهنگی و دریافت تجهیزات پزشکی، دارو و سایر ملزومات مورد نیاز از مبداء کشورهای مختلف (چین، روسیه، قطر، کویت، امارات، عمان، ترکیه، جمهوری آذربایجان، ژاپن، آلمان، فرانسه، انگلیس و اتحادیه اروپا).
- معرفی و تسهیل امور شرکتهای آماده همکاری برای تامین اقلام دارویی مورد نیاز از طرف سفارت خانه های کشور.
- امدادرسانی به ایرانی ها (دانشجویان و گردشگران) جامانده در کشورهای مختلف جهان با عنایت به لغو پروازها و بسته شدن ناگهانی مرزها، همچون با اعزام هواپیمای اختصاصی برای بازگشت ایشان به کشور (از جمله ایرانی ها در چین، امارات، هند، ترکیه، پاکستان، عمان، مجارستان، جمهوری آذریایجان، قزاقستان، گرجستان، اوکراین و...) با همکاری وزارت بهداشت جهت پیشگیری از انتقال و انتشار ویروس در کشور. ستاد بحران ۲۴ ساعته در بخش کنسولی وزارت خارجه و سفارت خانه های جمهوری اسلامی ایران تشکیل و شماره تماس جهت ارائه خدمات، پاسخگوئی و راهنمایی اتباع ایرانی تشکیل شد. با این تمهیدات، قریب به ۲۰ هزار نفر از اسفند ۱۳۹۸ تا مرداد ۱۳۹۹ با رعایت کامل پروتکلهای کرونائی و با هماهنگی ستاد ملی کرونا و سازمان هواپیمایی کشوری به کشور بازگشتند.
-تامین نیاز صادراتی و وارداتی و خصوصاً کالاهای اساسی و حفظ فعالیت زنجیره تولید: گام اول؛ تسهیل امور کنسولی رانندگان ترانزیت ایرانی جامانده در کشورهای مختلف ( ترکیه، بلغارستان، ارمنستان، آذربایجان، عراق، ترکمنستان، ازبکستان، پاکستان و... ) و مدیریت بازگشت آنان به کشور توسط سفارت خانه ها یا ادامه سفر آنها برای حفظ روند صادرات، با مدیریت متمرکز وزارت خارجه بوسیله تعامل با مقامات آن کشورها انجام شد. گام دوم؛ برقراری پروازهای مستقیم منظم به مسکو، دوشنبه، آلماتی، آکتائو متعاقب توقف پروازها و تداوم تردد کامیون های حامل بار به روسیه و راه اندازی خطوط حمل بار دریائی به روسیه در دریای خزر به علت محدودیت های بوجود آمده برای عبور کامیون های ترانزیت ایرانی در قلمرو جمهوری آذربایجان بود.
- شناخت، معرفی و پیگیری تحقق همکاری مراکز علمی، دانشگاه ها و شرکتهای معتبر جهت همکاری در زمینه درمان مبتلایان به کرونا.
- حمایت کامل از شرکتهای دانش بینان، کوشش برای رفع موانع مبادلات و معرفی آنان برای عملیاتی شدن صدور محصولات در رابطه با کرونا، معاضدت در ارتقاء توان آنان در تولیدات دارو و تجهیزات پزشکی و بهره گیری از همکاری با شرکتهای خارجی.
-تلاش برای برقراری مجدد ارتباطات اقتصادی:
× رایزنی با کشورهای هدف برای احیاء، حفظ و استمرار فعالیت خطوط هواپیمایی، مبادلات تجاری و ازسرگیری رفت و آمدهای تجار و مآلا رفع محدودیت های بوجود آمده در مرزهای کشورهای همسایه همچون پاکستان، افغانستان، عراق، ترکیه، ارمنستان، آذربایجان وسایر کشورها مبتنی بر پروتکلهای بهداشتی
× صدور روادید تجاری برای اتباع کشورهای خارجی بطور مداوم و متناسب با شرایط انتشار کرونا و پروتکلهای مصوب.
× تلاش و رایزنی وزارت امور خارجه جهت از سرگیری پروازها به خصوص شروع مجدد مبادلات کالایی و سفر تجار با رعایت پروتکلهای بهداشتی
× تدارک برگزاری جلسات گوناگون بصورت مجازی (وبینار) بین مقامات اقتصادی، تجاری دولتی و خصوصی مرکز و استان ها با مقامات خارجی درمورد احیاء و تداوم مراودات اقتصادی (خصوصا با توجه به وقفه بوجود آمده جهت صدور کالاهای استان ها) بوسیله تشدید فعالیت دفاتر استانی وزارت خارجه
× تنظیم موافقتنامه های مرزی و بهداشتی و همین طور ترانزیت با هماهنگی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی. این اسناد جهت تحرک بخشیدن مجدد به رفت و آمد اتباع و تجارت با کشورها بخاطر شرایط جدید ضروری بود.
× تشکیل جلسات تخصصی با دستورکار «بررسی مشکلات ناشی از کرونا بر تجارت خارجی کشور، پروازهای بین المللی و محدودیت های تردد مسافر و محموله های تجاری و مشکلات ترانزیتی در مناطق مرزی در زمینه قرنطینه بهداشتی و تردد خودرو های سنگین» و ارائه راهکار در این حوزه ها به مراکز و نهادهای مربوطه. در این جلسات با حضور مراکز ذیربط، مشکلات تردد زوار نیز مورد بررسی قرار گرفته و ضوابط آن تدوین گردید.
× تمدید رایگان روادید بیش از ۵۴۰۰۰ توریست خارجی که به دلیل شرایط کرونا و قطع پروازها موفق به بازگشت بموقع به کشورشان نگردیده بودند و همین طور تمدید یکساله گذرنامه های ایرانی منقضی شده در خارج از کشور در جهت فرآهم آوردن امکان تردد ایرانی ها مقیم خارج با عنایت به لغو پروازها و عدم امکان ارسال پست سیاسی به خیلی از کشورها.
× تسهیل تامین هزینه های در رابطه با میزبانی پناهندگان خارجی مقیم ایران
- رایزنی وزیر و معاونین وزارت امور خارجه و سفرای کشور با مقامات دیگر کشورها و سازمان های بین المللی همچون دبیرکل سازمان ملل متحد با هدف مقابله با موانع تحریمی، شناخت بهتر کرونا و نحوه مقابله با آن و همین طور تامین نیازهای داخلی و دریافت کمک ها
- ارتباط مستمر با سازمان بهداشت جهانی، سفر هیات های سازمان به تهران و دیدار از امکانات بهداشتی جمهوری اسلامی ایران و نشست با سفرا و دیپلمات های مقیم با هدف جلوگیری از بهتان در زمینه قصور و انتشار ویروس در منطقه
- برگزاری نشست توجیهی با سفرای مقیم ایران و تسلیم پیام وزیر امور خارجه در مورد تاثیر منفی تحریم بر مبارزه با کرونا و تشریح اقدامات پیشگیرانه و درمانی کشور برای مبارزه با کرونا
- جمع آوری، تهیه و ارسال گزارش توسط نمایندگی های کشور در خارج پیرامون شناخت ویروس کرونا، نحوه مقابله، تجمیع تجارب کشورها برای مقابله با آن، و همین طور هرگونه تلاش و اقدام در مورد کشف و استفاده از واکسن های کرونا (تاکنون قریب ۱۰۰۰۰ صفحه گزارش جهت ستاد ملی کرونا ارسال شده است).
- مستند سازی آثار اقدامات قهرآمیز یک جانبه آمریکا و تحریم ها بر موضوع مدیریت کرونا در ایران و خسارات انسانی، اجتماعی و اقتصادی مترتب بر آن، و ارائه و ثبت مستندات در ارتباط با این مورد در سازمان های بین المللی ذیربط.
ب. اقدامات ویژه برای تامین دارو و تجهیزات پزشکی
- با عنایت به ناشناخته بودن کرونا و انتشار سریع آن، نخستین اقدام بسیج همه امکانات وزارت امورخارجه برای دریافت کمک های خارجی بصورت عزتمندانه بود. وزارت امورخارجه موفق شد در این فرایند، ضمن انعکاس لیست نیازهای وزارت بهداشت به سایر کشورها و سازمان های بین المللی همچون سازمان بهداشت جهانی و رایزنی فشرده برای تامین این اقلام، کمک های پزشکی اهدایی بیش از ۴۰ کشور و سازمان بین المللی به ارزش بیش از ۱۰۰ میلیون دلار را جذب و به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ارسال نماید. کمک های هم میهنان مقیم خارج نیز جمع آوری و به نهادهای مربوطه ارائه شد.
- در کنار دریافت کمک های فوق که بوسیله زیر مجموعه های سازمان ملل متحد تامین شد، حجم قابل توجهی از کمک های متنوع اقلام و تجهیزات مورد نیاز برای مقابله با کرونا از طرف کشورهای مختلف و سازمان های بین المللی نیز جذب شد. در لیست این کمک ها می توان به این موارد اشاره نمود:
- حدود ۶۰۰ هزار کیت تشخیص بیماری، ۱۶.۰۰۰.۰۰۰ انواع ماسک، ۳۰۰ دستگاههای اکسیژن، ۵۰۰ دستگاه اتاق پیش ساخته بیمارستانی، ۷۰۰ دستگاه ونتیلاتور، ۳.۰۰۰.۰۰۰ دستکش، دستگاه هایICU، دستگاههای تولید بخار برای ضد عفونی کردن معابر و اماکن، دستگاههای نبولایزر، شیلدهای محافظتی صورت و عینک، گان و لباس های محافظتی، پوشش کفش، پیش بندهای طبی، تب سنج های عادی و مادون قرمز، دستگاههای ضد عفونی کننده بیمارستانی، دستگاههای تصفیه هوا، سمپاشی، گیت های هوشمند (با قابلیت ثبت ورود و خروج، اسکن حرارت بدن و انجام ضد عفونی)، ونتیلاتور، ماسک ونتیلاتور، دستگاههای حمل و نقل برقی بیمارستانی، دستگاههای سنجش اکسیژن خون، دستگاههای تحلیل اسکن ریه، دستگاههای پمپ سرنگ، دستگاههای ایکس ری، دستگاههای مه پاش، اینفیوژن پمپ، کلاه کاسکت هوشمند با قابلیت اسکن حرارت بدن، دستگاههای ضدعفونی کننده زباله بیمارستانی با سیستم مایکروویو، دستگاههای آنالیز کیت تشخیصی کرونا PCR، چادرهای ایزوله به همراه متعلقات، ست های کامل لوله های اکسیژن چندبار مصرف مخصوص کودکان، دستگاههای دیالیز، آنزیم های فعال سازی کیت تشخیص کرونا، دستگاههای X-Ray، دستگاه اکمو، اکوسونوگرافی، کپسول های اکسیژن ساز، دستگاههای تنفس مصنوعی، داروی خاص و مواد ضدعفونی کننده.
- این اقلام با هماهنگی انجام شده، در قالب حدود ۸۰ پرواز با انجام مستقیم یا غیر مستقیم هواپیمایی قطر و ماهان بصورت رایگان به کشور منتقل شد که سبب صرفه جویی چند میلیون دلاری گردید. همین طور هماهنگی فنی و دیپلماتیک لازم برای برقراری ده ها پرواز چارتر از مبداء چین، روسیه، هند، آلمان، ژاپن، کره جنوبی و... برای انتقال تجهیزات بهداشتی و درمانی خریداری یا اهداء شده به داخل کشور انجام شد.
- وزارت امورخارجه همین طور به خرید نیازهای ضروری برای مبارزه با کرونا نیز کمک کرده و به رغم موانع تحریمی در مورد برخی داروهای ویژه و ممنوعیت یا محدودیت های اعلام شده در بعضی کشورها، این گونه داروها و تجهیزات پزشکی تهیه و با کسب مجوزهای مربوطه به کشور ارسال شد.
- با افزایش مصرف داخلی، مذاکره برای تامین نیازهای شرکتهای داخلی برای تولید اقلام مورد نیاز شبکه بهداشت و درمان کشور نیز انجام شده است. در این حوزه بیش از ۲۰ هزار کیلوگرم مواد اولیه داروهای در رابطه با کرونا همچون رمدسیویر، فاویپیراویر، بتادکس و فاموتیدین و ده ها تن اقلام مورد نیاز دیگر وارد کشور شد. همین طور اقدامات لازم برای تامین مواد اولیه مورد نیاز صنایع داروسازی همچون الکل و سرم از کشورهای مختلف انجام گرفت.
ج. اقدامات ویژه برای تامین و تولید واکسن کرونا
۱. واردات واکسن: با وجود این که وظیفه وزارت امور خارجه بعنوان تسهیل کننده و حلقه واسط میان وزارت بهداشت با شرکتها و دولت های خارجی تعریف شده و فقط وظیفه هماهنگ کنندگی امور برای تهیه واکسن را بر عهده دارد، اما عملا پا را بسیار فراتر گذارده و در این راه اقدامات فراوانی از شناسایی واکسن، رایزنی سیاسی، تهیه و ارسال اطلاعات فنی به وزارت بهداشت برای ثبت استفاده اضطراری، تعیین منبع ارز در پرتو تحریم های همه جانبه و نهایتاً پیگیری ترتیبات تراکنش مالی و انتقال واکسن به کشور را بدون کمترین تبلیغات صورت داده است. پیگیری این پروسه فشرده سبب شد به فاصله حدودا یک ماه بعد از ثبت نخستین واکسن کرونا در سطح جهان، مذاکرات دستگاه دیپلماسی برای خرید واکسن آغاز شد و حداکثر ۵۰ روز بعد، نخستین محموله های واکسن از کشورهای هند، چین، روسیه و کوبا در بهمن و اسفند ماه ۱۳۹۹ وارد کشور شد.
تامین واکسن از منابع بین المللی و کشورهای تولید کننده به شرح زیر در دستورکار قرار گرفت:
- واکسن چینی: خرید واکسن از تولیدکنندگان چینی از آغاز تولید واکسن در این کشور در دستور کار وزارت امور خارجه قرار گرفت. همزمان با تولید نمونه آزمایشی و سپس شروع مراحل کارآزمایی بالینی ارقام مختلف واکسن چینی (سینوواک، ساینوفارم و کانسینو)، پیشنهاد طرف چینی برای مشارکت در کارآزمایی اولیه بمنظور تمهید امضای قرارداد خرید به وزارت بهداشت منعکس شد که متاسفانه مورد موافقت قرار نگرفت. در عین حال رایزنی های فشرده دیپلماتیک از ارسال حداقل دو نامه وزیر امورخارجه و دو تماس تلفنی وزاری خارجه؛ و مذاکرات مفصل در مسافرت وزیر امور خارجه به چین و سفر ۷ فروردین ۱۴۰۰ وزیر خارجه چین به تهران، نه فقط سبب دریافت نخستین محموله ۲۵۰ هزار دوزی در اسفند ۱۳۹۹ شد، بلکه سبب کسب توافق در مورد خرید ۱۰.۰۰۰.۰۰۰ واکسن از چین گردید که البته توافقات بعدی در این حوزه را هم در پی داشت. روند دریافت واکسن خریداری شده که از اردیبهشت ۱۴۰۰ شروع شد، تا حالا سبب دریافت بیش از ۱۹ میلیون دوز واکسن از چین دریافت شده است. همین طور تقاضای واردات ۳۰ میلیون دوز دیگر نیز در تاریخ ۸ تیرماه برای مرداد و شهریور به طرف چینی ارائه گردیده که درحال اجراست. درخواست خرید ۳۰ میلیون دوز دیگر نیز برای ماه های مهر و آبان به طرف چینی تسلیم گردیده که مورد موافقت کلی قرار گرفته و پیگیری برای دریافت آن در مهرماه ادامه دارد.
- واکسن اسپوتینک روسیه: از تیرماه ۱۳۹۹ با تولید نخستین نمونه های واکسن اسپوتنیک در روسیه، مذاکرات خرید واکسن از این کشور شروع شد و با تولید انبوه آن، به فاصله چهار روز بعد از توافق اولیه خرید، هیاتی از وزارت بهداشت راهی روسیه شد. به دنبال پیگیری در مسافرت وزیر امور خارجه به مسکو در بهمن ۱۳۹۹ قرار داد خرید ۲ میلیون دوز امضاء شد و ۴ روز بعد نخستین محموله واکسن وارد کشور شد. قرارداد خرید ۶۰ میلیون دوز در مرحله دوم نیز منعقد شده است اما به علت محدودیت های شرکت روسی در تولید واکسن و تقاضای خرید بالای سایر کشورها، روند تحویل واکسن روسی کند بوده و تا حالا حدود ۱ میلیون دوز از این واکسن وارد کشور شده است. پیگیری مستمر برای جبران تاخیر انجام شده و در تماس تلفنی اخیر روسای جمهور دو کشور، طرف روسی قول داده است ارسال واکسن را تسریع کند.
- کوواکس: از شروع تشکیل سازوکار کوواکس، وزارت امور خارجه همه گونه مساعدت به وزارت بهداشت جهت عضویت کشورمان در آن ساختار و تامین واکسن مورد نیاز از این طریق را ارائه نمود که منتهی به قرارداد تامین ۱۶.۸۰۰.۰۰۰ دوز واکسن، بوسیله کوواکس گردید. بعد از رایزنی های فشرده که سبب امضای این قرارداد شد، و با عنایت به محدودیت های ارزی، مقرر گردید ارز مورد نیاز از محل منابع ارزی ایران در کره جنوبی پرداخت گردد. پس ده ها ملاقات بین دستیار وزیرخارجه در زمینه آسیا- اقیانوسیه با سفیر کره جنوبی در تهران و سفیر جمهوری اسلامی ایران در سئول با مقامات کره ای برای پیگیری پرداخت بخش اول از این تعهدات به مبلغ ۵۲ میلیون دلار به حساب کوواکس در بانک سوئیسی برگزار شد. طرف کره ای بر لزوم گرفتن مجوز اوفک تاکید داشت که بعد از تاخیر فراوان دریافت کرد. اما کره برای انتقال وجه، به یک بانک واسط برای تبدیل وون کره به دلار نیاز داشت و بانکهای کره ای و خارجی تمایلی برای ورود به این مورد نداشتند. پس مجوز اوفک برای بانک آمریکایی جی پی مورگان صادر شد. لیکن به علت امکان مصادره این مبلغ در آمریکا، با انجام این تراکنش مخالفت شد. نهایتاً با برگزاری جلسه در دفتر معاون اول وقت رییس جمهور درباب بحث واکسن، پرداخت بوسیله یک بانک اروپایی و به واسطه بانک خاورمیانه انجام شد. تا حالا بوسیله این سازوکار حدود ۲/۲ میلیون دوز واکسن آسترازنکا دریافت شده است. در زمان نگارش گزارش حاضر، توافق در مورد دریافت ۳/۲میلیون دوز واکسن سینوفارم و ۱/۱ میلیون دوز استرازنکا نیز حاصل شده که قرار است تا اختتام ماه اگوست (۹ شهریور) و بعد از حل مشکلات فنی، دریافت شود.
- کوشش برای تامین واکسن برای پناهندگان افغانستانی: با هماهنگی عضویت جمهوری اسلامی ایران در سازوکار بین المللی Humanitarian Buffer، توافق لازم برای دریافت ۱/۶ میلیون دوز واکسن برای پناهندگان افغانستان در ایران حاصل شده که مراحل نهایی خود جهت تحویل را طی می کند.
- واکسن هندی: پس از دریافت گواهی مصرف اضطراری EUL واکسن بهارات تولیدی کشور هند، وزارت امور خارجه مذاکرات برای دریافت آنرا از آذرماه ۱۳۹۹ شروع و ابراز تمایل گردید حداقل ۲ میلیون دوز واکسن از هند خریداری شود. در پی مذاکرات با طرف هندی موافقت شد در مرحله نخست، صادرات ۵۰۰ هزار دوز در اسفند ۱۳۹۹ به ایران صورت پذیرد که هزینه بطور کامل پرداخت و نخستین محموله ۱۲۵ هزار دوزی در ۲۰ اسفند ماه ۱۳۹۹ وارد کشور شد. ۳۷۵ هزار دوز باقیمانده در آستانه‌ی بارگیری و ارسال بود که به علت موج جدید همه گیری کرونا در آن کشور، دادستانی هند صدور واکسن به کلیه کشورها را متوقف نمود. پیگیری ها جهت تسریع در ارسال محموله و اجتناب از عطف به ماسبق نمودن تصمیم گیری خاص دادگستری هند به قرارداد خرید فوق الاشعار و پرداخت های در رابطه با آن، کماکان ادامه دارد.
در مجموع تا زمان تهیه گزارش حاضر (پایان مردادماه)، با کوشش های وزارت امورخارجه، بیش از ۲۷ میلیون دوز واکسن اهدایی و خریداری شده وارد کشور شده است.
- حسب پیگیری های به عمل آمده توسط سفارت خانه های جمهوری اسلامی ایران در کشورهای مختلف، همچون یونان، بلغارستان، رومانی، لهستان، صربستان و...، زمینه اهدای واکسن توسط این کشورها فراهم شده که اسناد مربوطه به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی منعکس شده است.
- پیرو پیگیری های نمایندگی های جمهوری اسلامی ایران در کشورهای مختلف همچون ترکیه، ایتالیا، کرواسی، لهستان، صربستان و....، برخی شرکتهای خصوصی برای تامین چنده ده میلیون دوز واکسن اعلام آمادگی کرده اند که هرچند عمدتاً ماهیت واسطه گری داشته و تضمینی برای اجرای ادعای تامین واکسن ندارد، لیکن همه موارد جهت بررسی به وزارت بهداشت منعکس شده است.
۲. کمک به تولید داخلی واکسن: رایزنی و اقدام جهت کمک به تولید داخلی واکسن در دو عرصه تولید ملی و تولید مشترک در دستورکار وزارت امورخارجه قرار داشته است. در این راستا، ضمن کمک به واردات تجهیزات مورد نیاز برای تولید واکسن برکت، سه پروژه مشترک تولید واکسن در داخل به شرح زیر اجرائی شد (ضمن این که سایر گزینه های محتمل نیز در حد امکان پیگیری گردید).
- پروژه های مشترک:
× واکسن روسی اسپوتنیک: در نتیجه رایزنی های سیاسی، و بعد از مذاکرات فنی و تامین تجهیزات و دانش فنی مورد نیاز، خط تولید آزمایشی این واکسن در ایران در تاریخ ۱۴۰۰/۴/۵ با هدف نهایی تولید ۲ میلیون دوز در ماه برای مصرف داخلی و صادرات مورد بهره برداری قرار گرفت.
× واکسن با پایه کوبایی سوبرانا ۰۲: با عنایت به سوابق همکاری موسسه فینلای کوبا و انستیتو پاستور در زمینه تولید واکسن، زمینه سازی اولیه انجام و طرف کوبایی بصورت کلی آمادگی خود برای همکاری در زمینه تولید مشترک واکسن کرونا را اعلام نمود. بر این اساس و به ابتکار وزیر امور خارجه در مسافرت آبان ۱۳۹۹ به هاوانا، مذاکرات اولیه برای همکاری طرفین شروع شد که سبب امضای قرارداد در اسفند ۱۳۹۹ گردید. با موفقیت فاز سوم آزمایش بالینی این واکسن، تولید نیمه صنعتی آن از تیرماه شروع شده و انتظار می رود محصول تولید انبوه آن نیز بزودی توسط انستیتو پاستور به بازار ارائه شود. در عین حال موسسه کوبایی تا کنون حدود ۲۰۰ دوز واکسن آماده به طور بالک به جمهوری اسلامی ایران اهدا کرده است.
× واکسن استرالیایی/ایرانی اسپایکوژن: این واکسن محصول مشترک شرکت ایرانی سیناژن و واکسین (VAXIN ) استرالیا با فناوری شبیه به فناوری واکسن موسسه رازی است. فاز یک بالینی این واکسن در سال ۹۹ در استرالیا انجام شده و بعد از فاز ۲، فاز۳ آن در ایران جریان دارد.
× واکسن چینی: وزارت امور خارجه اولین بار در ۴ مرداد ۱۳۹۹ در نامه ای رسمی امکان همکاری شرکتهای دانش بنیان با چین درباب واکسن کووید را به اطلاع وزارت بهداشت رساند. البته عدم مشارکت طرف ایرانی در کارآزمایی بالینی واکسن های چینی در کنار اظهارات ضد واکسن چینی برخی مقامات در آن برهه، سبب منصرف شدن طرف چینی از همکاری در زمینه تولید واکسن شد.
× واکسن هندی: همزمان با مذاکرات صورت گرفته با هند برای خرید واکسن، با رایزنی سفارت کشورمان در دهلی نو، بستر لازم برای همکاری جهت انتقال تکنولوژی و یا تولید مشترک واکسن هندی فراهم شده که موضوع در دست پیگیری است. همین طور طی یک سال قبل با پیگیری ها و مذاکرات صورت گرفته چند هیئت از متخصصان هندی در زمینه واکسن کرونا در مسافرت به ایران با همتایان ایرانی خود در زمینه واکسن تبادل تجربه نمودند.
ـ کمک به تامین تجهیزات تولید واکسن ملی (برکت و پاستور):
× وزارت امور خارجه به منظورقابل اتکا کردن ظرفیت داخلی مبارزه با کرونا، تمام توان خودرا برای انتقال دانش فنی، مواد اولیه و تجهیزات مورد نیاز کمک برای تولید داخلی واکسن به کار گرفته است.
× تجهیزات مورد نیاز جهت ساخت خطوط تولید واکسن برکت به وزن بیش از ۸۰۰ تن با ۸ پرواز اختصاصی و دو نوبت حمل دریایی با پیگیری همه جانبه نمایندگی های جمهوری اسلامی ایران از خارج به کشور حمل شد. همزمان، بنا به درخواست گروه دارویی برکت، برخی دیگر از ملزومات و نهاده های مورد نیاز این پروژه ملی نیز از برخی کشورهای مشخص تامین شد.
ملاحظات:
الف- بدون تردید، تحریم های غیرقانونی رژیم آمریکا بعنوان تروریسم اقتصادی، تروریسم بهداشتی و جنایت مقابل بشریت، بزرگترین مانع در تامین بموقع نیازهای ملت شریف ایران برای مبارزه با کرونا از خرید دارو و تست کرونا تا واکسن بوده است. وزارت امورخارجه در قالب رویکرد حرفه ای خود، این جنایت را در صحنه بین المللی مستند سازی کرده است. تاخیر حدودا چهار ماهه کره جنوبی در آزاد سازی منابع بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در این کشور برای پرداخت قسط اول خرید واکسن به کوواکس، بهترین نماد و نمونه این جنایت است که به نوبه خود نشان داد ادعای معافیت تجارت بشردوستانه و به ویژه تامین الزامات مبارزه با کرونا از تحریم های غیرقانونی رژیم امریکا، فقط یک دروغ بزرگ و آشکار است.
ب- اقدام و سفارش های مکرر وزارت خارجه برای تامین واکسن از خارج به موازات کمک به تولید داخل آن، از تابستان و پاییز ۱۳۹۹ شروع شد. لیکن طبعا تصمیم گیری تخصصی و عالی در این حوزه، خارج از حدود وظایف وزارت امور خارجه بوده است.
پ- نقش و اقدامات وزارت امور خارجه در هر دو حوزه کرونا و واکسن، بصورت فراگیر از جمع آوری هدایا تا خرید و کمک به تولید داخلی و تراکنش مالی تا حمل به ایران گسترده بوده است. در عین حال به علت اهمیت کلیدی دور نگهداشتن این پروسه از تحریم های غیرقانونی رژیم امریکا، همه این اقدامات بدون هرگونه تبلیغ و یا حتی با حضور ظاهری سایر دستگاه ها انجام شده است.
ت- متاسفانه انجام مصاحبه های بی مورد و تبلیغاتی باوجود هشدارهای مکرر وزارت امور خارجه انجام شده است که نه فقط کمکی به روند مدیریت کرونا و واکسیناسیون نکرده، بلکه ضمن برجا گذاشتن اثرات سوء در همکاری ها، سبب کندی در پروسه تهیه واکسن شده است.
ج- باوجود این که روند عمومی تلاش ها در بحران کرونا در جهت واردات اقلام مورد نیاز کشور بوده است، وزارت امورخارجه پشتیبانی از شرکتهای دانش بنیان، کوشش برای رفع موانع مبادلات و معرفی آنان برای صدور محصولات در رابطه با کرونا (همچون ونتیلاتور و غیره)، معاضدت در ارتقای توان آنان در تولید دارو و تجهیزات پزشکی با استفاده از ظرفیت شرکتهای خارجی را مد نظر داشته و در این حوزه اقدام نموده است. این امر مستلزم رایزنی برای گرفتن تائیدیه های لازم از کشورها خارجی برای صادرات محصولات مازاد بر نیاز داخلی برمبنای مجوزهای ستاد ملی مبارزه با کرونا، بوده که در کشورهایی مانند افغانستان، هند و عراق مجوزهای لازم دریافت شده است.
د- بدون تردید کوشش های گسترده وزارت امور خارجه جهت کمک به ملت بزرگوار ایران، در مقابل ایثار و جان فشانی مدافعان سلامت، قطره ای بیش نیست. پس با اغتنام فرصت، دست همه این عزیزان را می بوسیم و به روح بلند شهدای سلامت ادای احترام می نماییم و غفران و رحمت واسعه الهی برای ایشان و صبر و اجر برای بازماندگان بزرگوارشان مسئلت می نماییم.
منبع: khatoonyar.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب