به بهانه یكسالگی كرونا
كرونا با روانمان چه كرد؟
یک سال از شیوع کووید 19 و شرایط روانی متاثر از آن در کشور می گذرد. شرایطی که بطور طبیعی با ایجاد ترس شروع و بطور غیر طبیعی با عادی انگاری رعایت پروتکل ها همراه شد. وسواس، استرس، اضطراب و بیگانه هراسی تنها قسمتی از اختلالات روانی است که کرونا با خود به همراه آورد و بنظر می رسد اثرات ناشی از آن به قدری پر رنگ بوده است که بگفته رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور در پسا کرونا با سونامی اختلالات روانی مواجه خواهیم بود.
به گزارش خاتون یار به نقل از ایسنا، ترس ناشی از شرایط خطرناک پاندمی کووید ۱۹ که در ابتدای شیوع ویروس به وجود آمده بود رفته رفته با طولانی شدن مدت بیماری جای خودرا به عادی انگاری شرایط و گاهی سهل انگاری در رعایت پروتکل ها داد.
بگفته روانشناسان اجتناب از این عادی انگاری مستلزم رشد عمیق فردی و درون پذیری است و در صورتیکه افراد به این رشد عمیق نرسیده باشند نحوه تبیین رعایت دستورالعمل ها توسط گروه های صاحب نفوذ باید به شکلی باشد که مردم به رعایت آنها ترغیب شوند چونکه ذهن انسان بطور ناخودآگاه برخوردی حساسیت زدایانه با این هشدارها دارد و فشارهای روانی ناشی از حضور دائم در منزل منجر به گرایش شدید افراد برای خروج از خانه می شود.
برخی دیگر از کارشناسان نیز مشاهده رفتارهای اجتماعی سایر افراد را در این بی توجهی ها بی تاثیر نمی دانند، بطوریکه هرچه افراد بیشتری از رعایت دستورالعمل های بهداشتی سر باز می زنند شاهد افزایش حساسیت زدایی نسبت به رعایت پروتکل ها هستیم. همین طور در این میان نمی توان کاهش حساسیت افراد نسبت به رعایت پروتکل ها را تنها معطوف به عدم مسئولیت پذیری اجتماعی افراد دانست چونکه وضع قوانین محدود کننده و ادامه روند آن منجر به احساس فرسودگی، کاهش حساسیت ها و تمایل بازگشت به زندگی طبیعی شده است.
افراد به دو دلیل "نیاز به حفظ فردیت خود" و "نیاز به حفظ کنترل بر زندگی خود" ممکنست در ازای پرداخت هر هزینه مالی و جانی از رعایت پروتکل ها سرپیچی کنند.
در این میان افکار و باورها و گاهی شایعات فراوانی شکل گرفت. افراد و نهادهای بسیاری دست بر پژوهش در این راستا زدند. همچون آن پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات بود که مطابق با سومین نظرسنجی این پژوهشگاه که به صورت تلفنی بر روی ۲۰۲۴ نفر در مهرماه سال جاری انجام شد حدود ۵۹ درصد افراد هنگام پاندمی کووید ۱۹ احساس امنیت می کنند و این بیان کننده بروز رفتارهایی نظیر عدم رعایت پروتکلهای بهداشتی از طرف آنهاست.
فشارهای روانی ناشی از بیکاری و فرسودگی شغلی ناشی از دورکاری ها همچون نتایج روانی پاندمی کووید ۱۹ است. بطوریکه ۵۰ درصد افراد در بعضی کشورها مبتلا به اختلالات روانی شده اند و در صورت تداوم روند پاندمی این آمار نیز افزایش می یابد.
اما این پیامدها برای زنان دو چندان احساس می شود. بیکاری ۶۲ درصدی زنان جهان و حضور بیشتر آنها در خانه، دغدغه زنان برای پشتیبانی از والدین و همسر و فرزندان، بار آموزش مجازی فرزندان بر دوش مادران و... همچون دلایلی است که زنان را بیشتر در معرض مبتلاشدن به بیماریهای روان قرار داده است.
در طول این مدت اما اختلافات زناشویی و خانوادگی در بین زوجین و والدین با فرزندان نیز افزایش یافته است. بروز اختلافات در وضعیت فعلی به سبب افزایش میزان حضور اعضا خانواده در کنار یکدیگر امری طبیعی بنظر می رسد اما گاهی این اختلافات منجر به افزایش خشونت نیز شده است، به طوری مطابق با آمار سازمان غیر دولتی دیده بان حقوق بشر طی پاندمی کووید ۱۹ خشونت خانگی مقابل زنان افزایش یافته است.
انجام بیشتر امور و فعالیت ها در بستر فضای مجازی و اینترنت در روزهای پاندمی کووید ۱۹ نیز همچون دلایلی است که ترس از افزایش اعتیاد به اینترنت را بیشتر کرده است. طبق گفته کارشناسان حدود ۱۰ درصد از افراد در کشور درگیر اعتیاد به اینترنت هستند و پیش بینی می شود باتوجه به پاندمی کووید ۱۹ و افزایش حضور افراد در اینترنت این آمار نیز بیشتر شود.
همین طور مطابق با یافته های آزمایشگاهی تامل بر اپیدمی ها منجر به افزایش در رابطه با مرگ و باورهای اضطرابی و بیگانه هراسی می شود که می تواند بدبینی و شکاکیت را افزایش دهد. این بیگانه هراسی از ابزارهای دست یابی به احساس نامیرایی است. از طرف دیگر اما برخی کارشناسان معتقدند خیلی از رفتارهای اجتنابی مردم در دوران پاندمی کووید ۱۹ ربطی به رعایت پروتکل ها ندارد و ناشی از انفعال و از دست دادن روابط اجتماعی است چونکه هم اکنون شاهد رفتارهای اجتنابی نظیر کاهش تماس با خویشاوندان ولو به شکل مجازی هستیم که باید برای آن فکری کرد.
برخی کارشناسان از دست رفتن روابط اجتماعی در پاندمی کووید ۱۹ را ناشی از عدم تبیین رفتارهای جایگزین برای برای حفظ روابط در این ایام می دانند و معتقدند رعایت پروتکلهای بهداشتی نباید به انفعال و از دست رفتن ارتباطات اجتماعی بیانجامد.
در چنین شرایطی شاهد رفتارهای هیجانی نظیر خرید به سبب هراس از کمبود اجناس هستیم چونکه افراد درگیر "آسیب آگاهی" هستند و تمام فکر آنها بر روی حل مشکل متمرکز شده است. از طرف دیگر با چینن آشفتگی هیجانی نمی توان از افراد انتظار رفتارهای سالم داشت. بدین جهت با جامعه بحرانی مواجه هستیم که مسیر اصلی زندگی اعضا آن تهی و گرفتار رفتارهای ناکارآمد شده اند که نیازمند فعال سازی رفتاری، بازتعریف ارزشها و کمک به بازگشت افراد به زندگی هستیم.
برخی کارشناسان نیز معتقد اند حدود ۸۲.۷ از مردم در طول ۱۲ ماه قبل از تحریم ایران حداقل یک استرس شدید را تجربه کرده اند، بدین جهت می توان اظهار داشت که حالا این رقم باتوجه به شرایط پاندمی کووید ۱۹ بیشتر شده است.
از طرف دیگر همچون آثار استرس های ریز و مزمن تشدید اختلال شخصیت مرزی و اختلال خوشه "ب" و حمله های خُرد روان پریشی است که به دنبال طولانی شدن پاندمی کووید ۱۹ می تواند در آینده وضعیت سلامت روانی اجتماعی مردم را بدتر کند. همین طور کاهش ترس از کرونا منجر به رعایت نکردن پروتکلهای بهداشتی می شود بدین سبب نباید ترس از کرونا را کم کرد بلکه باید ترس از عوامل دیگر زندگی در میان مردم را کم کرد تا ظرفیت ترس مردم تنها بر روی کرونا متمرکز شود.
تمامی موارد ذکر شده لزوم استفاده از خدمات مشاوره و روانشناسی را بیش از پیش یادآور می شود و این در حالی است رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور از این خدمات بعنوان کالایی لوکس نام برده و گفته است ۸۰ درصد مردم توان مالی استفاده از این خدمات را ندارند. بدین جهت لازم است حداقل تا اختتام پاندمی کووید ۱۹ خدمات مشاوره و روانشناسی مشمول بیمه قرار گیرند.
بگفته حاتمی مطابق با بند "ج" ماده ۱۰۲ برنامه ششم توسعه بیمه های پایه و تکمیلی برای خدمات مشاوره و روانشناسی به تصویب رسیده اما تا کنون اجرائی نشده است.
وی همین طور گفته بود مطابق با آمار وزارت بهداشت ۲۳.۶ درصد از افراد جامعه دارای نشانه های روانشناختی هستند، سطح سلامت روان مردم پایین است و در این بین خیلی از روانشناس نماها در حال سو استفاده هستند بنا بر این در وضعیت فعلی نیازمندیم طرح غربالگری سلامت روان هستیم.
رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور نسبت به ایجاد سونامی اختلالات روانی در پسا کرونا هشدار داده و گفته است: ستاد ملی کرونا به مساله سلامت روان بعنوان یک مساله حاشیه ای نگاه نکند بلکه بعنوان یک مساله اصلی نگاه کند، چونکه در دوران پسا کرونا با سونامی اختلالات روانی و آسیبهای اجتماعی مواجه خواهیم بود و از حالا باید پیش بینیها، هماهنگی و ساختارهای لازم را ایجاد و انجام دهیم.
وی همین طور به اثرات روانشناختی قرنطینه بر روی کودکان و نوجوانان نیز اشاره کرده و گفته است: سنین ۶ تا ۱۸ سال سنین تحول رشد است و این رشد در بستر فعالیت جمعی و نقش پذیری اجتماعی محقق می شود و در این قرنطینه این رشد حاصل نمی گردد و در دوران پسا کرونا با کودک و نوجوانی شاهد خواهیم بود که نتوانسته رشد به هنجاری را طی نماید.
بگفته حاتمی در وضعیت فعلی تمامی افرادی که گرفتار بیماری شدند و یا در خانواده خود عزیزی را از دست دادند از نظر روانی با مشکلاتی مواجه گشته اند، بطوریکه قبل از پاندمی کووید ۱۹ با امکان برگزاری مراسم عزاداری و همدلی مردم با خانواده ها شرایط درک از دست دادن عزیزان آسان تر بود اما حالا این سوگ را باید در خود حفظ نماییم و مردم با سوگ در خود فرو رفته ای مواجه اند و این سوگ فرو رفته در دوران پسا کرونا بروز می کند.
به گزارش خاتون یار به نقل از ایسنا، بگفته رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور هم اکنون شرایط روان مردم مخاطره آمیز است و اثرات دراز مدت آن در دوران پسا کرونا خود بروز می دهد، بطوریکه مردم گرفتار افسردگی روانی و مشکلات روانی پسا کرونا خواهند شد، بدین جهت باید از حالا پیشگیری، برنامه ریزی و آموزشهای لازم برای خودمراقبتی و دگر مراقبتی را انجام دهیم که مطمئنا در این راه مشمول بیمه قرار گرفتن خدمات روانشناسی و مشاوره خصوصاً برای اقشار کم درآمد بسیار حائز اهمیت می باشد.
منبع: خاتون یار
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب